Dit is waarom sparen voor pensioen een uitdaging blijft
Sparen voor het pensioen blijft een uitdaging. We weten dat het moet, maar op de een of andere manier komen we er toch nooit echt aan toe. Er zijn nogal wat cognitieve biases, ook wel denkfouten, die invloed hebben op onze motivatie om te sparen voor ons pensioen. In deze blog nemen we je mee in twee denkfouten die een rol spelen in het pensioen sparen, of juist het gebrek daaraan.
Mij overkomt zo’n pensioentekort toch niet
In Nederland bestaat pensioen uit drie onderdelen:
- De AOW-uitkering
- Het pensioen dat we bij onze werkgever opbouwen (als jouw werkgever dit aanbiedt)
- Het aanvullend pensioen dat we zelf sparen
Het kan zijn dat je kampt met een pensioentekort omdat je geen werkgeverspensioen hebt, of omdat de AOW + het pensioen vanuit je werkgever niet genoeg is. Dan kan het handig zijn om zelf aanvullend te sparen.
Of we met een pensioentekort kampen, blijken we massaal structureel te onderschatten. Hier speelt de optimisme bias: we zijn geneigd om te denken dat het uiteindelijk allemaal wel meevalt. Dat andere mensen bepaalde zaken overkomt, maar onszelf niet. Men schat bijvoorbeeld de kans dat een ander ziek wordt of een auto-ongeluk meemaakt veel hoger in dan dat het henzelf overkomt. Datzelfde geldt voor ons pensioen. Kampen met een pensioentekort is iets dat anderen overkomt, maar wijzelf krijgen daar vast niet mee te maken. Bij ons komt het vanzelf wel goed.
Present bias: liever die mooie auto nu, dan een ruim pensioen later
Daarnaast speelt de present bias een grote rol: we waarderen het heden sterker dan de toekomst. Het zit niet in onze genen om rekening te houden met later. Wij zijn gebouwd om te overleven en zijn dus gericht op het hier en nu. Bij veel financiële keuzes moeten we als het ware een trade-off maken tussen iets nu krijgen of in de toekomst. In lijn met die present bias, is uit onderzoek is dan ook gebleken dat wij het ontzettend lastig vinden om beloningen en verleidingen op de korte termijn te weerstaan.
Bij het zelf sparen voor ons pensioen zetten we dus geld opzij voor later, waarmee we minder te besteden hebben in het nu. Je zou dus kunnen stellen dat we nu een beetje pijn moeten lijden om het later goed te hebben. Dat is rationeel gezien vrij logisch. Maar we kunnen het niet! Juist doordat we het heden belangrijker vinden dan de toekomst. Onbewust hebben we namelijk de voorkeur nu in een comfortabele auto te rijden, dan over 30 jaar de huur te kunnen betalen van een comfortabele seniorenwoning.
De irrationaliteit van gedrag
Zo zie je maar weer dat ons redeneren verre van rationeel is. Er zijn, zoals ook deze blog beschrijft, veel onbewuste factoren die een rol van betekenis spelen in ons gedrag. Het is belangrijk om je bewust te zijn van dergelijke denkpatronen wanneer je mensen wilt motiveren om bijvoorbeeld te sparen voor het pensioen.
Hou jij je bezig met financiële producten zoals pensioen of sparen en ben je benieuwd hoe jij gedragswetenschappen kunt inzetten om mensen te motiveren, neem dan snel contact met ons op. We vertellen je ontzettend graag over onze ervaringen en helpen je ontzettend graag met dit complexe vraagstuk.
